Fizyoterapistler için İşlevsel Egzersiz Anatomi ve Fizyolojisi

Değerli Meslektaşlarımız ve Sevgili Öğrencilerimiz,

Yaşama hareket ve sağlık katan biz fizyoterapistlerin, hastalıkların tedavisinde ve sağlığı geliştirmede en büyük silahımız hiç şüphesiz egzersiz. İşlevsel egzersiz yaklaşımları ise, egzersiz reçetemizi bireyin günlük yaşamda sıkça yaptığı hareketlere veya sporcunun spor dalına göre uyumlandırarak fiziksel performansını ve günlük yaşam aktivitelerini daha etkin kılmamızı sağlamaktadır. 

İşlevsel egzersiz eğitimi, duş alma veya giyinme gibi kişisel bakımdan tutun temizlik, yemek veya bahçe işi yapma gibi ev işlerine kadar günlük yaşam aktiviteleri iyileştirmeyi/geliştirmeyi amaçlamaktadır. Neredeyse tamamımız her gün yataktan kalkıp giyinmek, yemek yeme ve kişisel bakım gibi temel şeyleri düzenli olarak yapmak zorunda olsak da, günlük yaşam aktivitelerimiz farklı alışkanlık ve yaşam tarzlarımız nedeniyle kişiden kişiye göre değişmektedir.

Bu nedenle işlevsel egzersiz eğitimi de herkes için farklı tasarlanmalıdır. Fizyoterapistler işlevsel egzersiz reçetesini tasarlarken, fiziksel aktivite seviyesini sınırlayan geçirilmiş yaralanma veya cerrahileri, genel sağlık durumunu, kassal kuvvet, dayanıklılık ve gücü, aerobik kapasiteyi ve günlük yaşamda hastanın yapması gereken aktiviteleri dikkate almalıdır. İşlevsel egzersiz reçetesi hem hastanın geçirmiş olduğu yaralanma veya cerrahi nedeniyle kırılgan yönlerine hem de hastanın spor/egzersiz geçmişi, sağlıklı beslenme alışkanlıkları gibi güçlü yönlerine göre özelleştirilmelidir. 

Kitap dört farklı başlıktan oluşmaktadır: İşlevsel egzersiz tanım, tip ve reçetesi, egzersize özgü kas-iskelet sistem anatomisi, egzersize özgü sistemler fizyolojisi ve kas-iskelet sistemi için beslenme. İşlevsel egzersiz tanım, tip ve reçetesi kapsamında egzersiz ve fiziksel aktivite kavramlarını, egzersiz tiplerini ve reçete oluşturma başlıklarını anlattık. İşlevsel egzersize özgü kas-iskelet sistem anatomisi başlığı altında, anatomi bilgilerimizi kasların görev ve işlevleri, anatomik yapıların palpasyonu ve eklem hareketinde görev alan kasların çalıştığı kanıta dayalı egzersizler ile süsledik. İşlevsel egzersize özgü sistemler fizyolojisi içeriğini, her bir sistemin egzersize uyumu hem temel egzersiz fizyolojisi bilgileri hem de sağlıklı ve her bir sistemi tutan hastalığa sahip bireylerin değerlendirme ve tedavi başlıkları oluşturmaktadır. Son olarak özel konular bölümünde ise denge, koordinasyon ve propriyosepsiyon başlığı ile yaralanma veya cerrahi sonrası uygulanan rehabilitasyon sürecinde iyileşmeyi etkileyen ve egzersiz/spor sırasında fiziksel performansı geliştirmeye destek olan beslenme/ besin takviyelerine yer verdik. 

Hem öğrenciliğimiz hem de akademisyenliğimiz süresince büyük eksikliğini hissettiğimiz konulardan oluşan bu kitabı tasarlarken amacımız, tanımlanmış bir hareket problemini çözen ve hastaya özgü çeşitlendirilebilen işlevsel tedavi edici egzersizler planlayan ve uygulayan fizyoterapistlere, başucu kaynağı oluşturmaktı. Bu kitabın meslektaş ve öğrencilerimize yeni ufuklar açmasını ve keyifle okunmasını diliyoruz.  

Editörler adına

Prof. Dr. Defne KAYA UTLU

2021