Günlük Yaşamımızda Radyasyon

Bu kitap, radyasyon ve radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkilerine yönelik olarak toplumumuzda merak edilen hususlara açıklık getirmek amacıyla yazılmıştır. Kolay anlaşılabilmesi için sorular ve yanıtlar olarak hazırlanmış, hiçbir matematik formül ve radyasyon birimi kullanılmamıştır.

Görsel ve yazılı medyada, toplumda “radyasyon korkusunu” oluşturan çok sayıda hatalı haber yer almaktadır. Japonya'da yaşanan atom bombası felaketi ve soğuk savaş yıllarının miras bıraktığı nükleer tehditler bu korkunun başlamasının en önemli nedenleridir. Bazı nükleer santral kazalarının sonuçlarına ve radyasyonun tıpta kullanılmasına yönelik yanlış bilgilerin, çoğu zaman konunun uzmanı olmayan bilim adamlarınca aktarılması, bu korkuyu daha da körüklemektedir.

Unutulmamalıdır ki radyasyonun kullanıldığı teknolojiler insan hayatını kolaylaştırmakta, medikal uygulamalarda hastalıklar erken teşhis edilmekte, tedaviler yapılmakta ve sonuçta insanların yaşamları kurtarılmaktadır.

Tanısal incelemelerde kullanılan radyasyon dozlarındaki risk, günlük hayatta karşılaştığımız diğer risklere kıyasla çok daha düşüktür ve uygulamaların yararları bu riskleri kabullenmemizi gerektirmektedir. Ülkemizde her yıl yüzlerce insan trafik kazasında ölmektedir, ancak yaşantının gereği olarak kimse ulaşım vasıtalarını kullanmamayı göze almamakta, küçükte olsa kaza riskini kabullenmektedir. Hastalıklarda kullanılan ilaçların reçetelerinde yazılan ve bazıları çok düşük olasılıkta da olsa ciddi yan etkileri, birçok kişi tarafından dikkate bile alınmamaktadır.

Tanısal incelemelerdeki radyasyon riskleri, kullanıcıların gelişen teknolojiye karşı yetersiz kalan deneyimleri ve eğitim eksikliklerine bağlı olarak gittikçe artmakta, özellikle çocuk hastaların incelemelerinde ciddi boyutlara uzanabilmektedir.

Bu kısa kitapta sadece radyasyon ve radyasyonun sağlığa etkileri konusunda, kişilerde akla ilk gelen sorular ve bu soruların yanıtları yer almaktadır. Yanıtlanması gereken daha birçok sorunun olduğu şüphesizdir. Aradığı yanıtları bulamayan okuyucuların, radyasyon uygulamalarına yönelik geniş yelpazeyi göz önüne alarak anlayış göstereceklerine inanıyorum.

Başta kıymetli dostlarım Yeter Göksu ve Gönül Buyan olmak üzere birçok değerli arkadaşım ve yakınlarım kıymetli zamanlarını ayırarak yazdıklarımı gözden geçirerek katkıda bulundular. Hepsine teşekkür ediyorum.

Yararlı olması dileklerimle

Prof. Dr. Doğan Bor

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Fizik Mühendisliği Bölümü